Coronavirus ve COVID-19 hastalığı nedir? Bu hastalık hangi ülkelerde görülmüştür? Belirtileri nelerdir? Coronadan korunma yöntemleri nelerdir? T.C. Sağlık Bakanlığı ve Dünya Sağlık Örgütü’nden önemli bilgilerle birlikte tüm yanıtlar burada!
Son aylarda hepimizin gündeminde bir hastalık var: COVID-19. Halk arasında corona virüsü olarak bahsi geçen 2019-nCoV isimli coronavirus türünün hayvanlardan insanlara bulaşması sonucu 8 ülkede görülen ölümlü vakalar ve hastalığın dünya çapında hızla yaygınlaşma potansiyeli hepimizin dikkatini önlem anlamında çekmiş oldu. Peki nedir bu coronavirus? Corona virüsü hangi ülkelerde görüldü? Corona virüs hastalığının belirtileri neler? Peki coronadan koruma yolları nelerdir? T.C. Sağlık Bakanlığı ve Dünya Sağlık Örgütü verilerini inceledik ve tüm detayları sizler için bir araya getirdik. İşte coronavirus hakkında detaylar ve virüsten korunmanın yolları.
Corona virüsü nedir?
Coronavirus’lar (CoV), T.C. Sağlık Bakanlığı’nın tanımıyla, soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS-CoV) ve Ağır Akut Solunum Sendromu (Severe Acute Respiratory Syndrome, SARS-CoV) gibi daha ciddi hastalıklara kadar çeşitli hastalıklara neden olan büyük bir virüs ailesidir.
Coronavirus’lar normalde zoonotiktir ve hayvanlardan bulaşarak insanlarda hastalık yapabilir. Coronavirus’ların insanlarda dolaşımda olan alt tipleri (HCoV-229E, HCoV-OC43, HCoV-NL63 ve HKU1-CoV) çoğunlukla soğuk algınlığına sebep olan virüslerdir.
COVID-19 hastalığı nedir?
SARS-CoV, 21. yüzyılın ilk uluslararası sağlık acil durumu olarak 2003 yılında, daha önceden bilinmeyen bir virüs halinde ortaya çıkmış olup yüzlerce insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştur. Yaklaşık 10 yıl sonra Coronavirus ailesinden MERS- CoV (Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus) Eylül 2012’de ilk defa insanlarda Suudi Arabistan’da tanımlanmış.
31 Aralık 2019’da DSÖ Çin Ülke Ofisi, Çin’in Hubei eyaletinin Vuhan şehrinde etiyolojisi bilinmeyen pnömoni vakalarını bildirmiş. 7 Ocak 2020’de etken daha önce insanlarda tespit edilmemiş yeni bir coronavirus (2019-nCoV) olarak tanımlanmıştır. Daha sonra 2019-nCoV hastalığının adı COVID-19 olarak kabul edilmiş.
Corona virüsü hangi ülkelerde görüldü?
Son verilere göre altı kıtada yüzün üzerinde ülkede COVID-19 virüsü görüldü. Can kaybı şu anda 4 bin 300 küsurlarda ve virüsten etkilenen kişi sayısı 120 bin 500’lerde. 66 bin 800 küsur da iyileşen kişi sayısı mevcut. Avrupa kıtasında Almanya, Avusturya, Belçika, Bosna Hersek, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İsveç, İspanya, İzlanda, İtalya, Lüksemburg, Macaristan, Norveç, Polonya, Yunanistan gibi ülkelerde görülen corona virüsü Afrika, Güney Amerika, Kuzey Amerika, Okyanusya ve Asya kıtalarında da onlarca ülkede artarak görülmeye devam ediyor. ABD’de ise hayatını kaybedenlerin sayısı arttı ve OHAL ilan edildi.
Ülkemizde de geçtiğimiz günler itibarıyla vakalar görülmeye başladı ve alınan birçok tedbir ve önlem ile virüsün yayılmasının önüne geçilmeye çalışılmakta. Okullar tatil edildi, birçok iş yeri evden çalışmaya yöneldi, toplu alanlar kapatıldı ve belli başlı ülkelere uçuşlar durduruldu. Şimdi coronadan koruma yolları için bizlere bu kuralları uygulamak ve mümkün olduğunca evlerimizde durmak düşüyor.
Corona virüsü hastalığının belirtileri nelerdir?
Enfeksiyonun yaygın belirtileri solunum semptomları, ateş, öksürük ve dispne yani nefes darlığıdır. Daha ciddi vakalarda, pnömoni, ağır akut solunum yolu enfeksiyonu, böbrek yetmezliği ve hatta ölüm gelişebilir. Ancak T.C. Sağlık Bakanlığı’nın açıklamasına göre eldeki veriler doğrultusunda hastalığın şiddeti konusunda yorum yapılamamaktadır. Eldeki verilere göre ağır seyreden olguların oranının ve fatalite hızının çok yüksek olmadığı (yaklaşık %2) şeklinde bir izlenim elde edilmiştir. Ancak, bu durum ilerleyen dönemde virüsün genetik yapısında ortaya çıkabilecek değişikliklere bağlı olarak farklılaşabilir.
Sağlık Bakanlığı’nın hazırlamış olduğu broşüre göre son 14 gün içerisinde enfeksiyon görülen ülkelerin birinden geldiyseniz, cerrahi maske takarak en yakın sağlık kuruluşuna başvurmanız öneriliyor. Eğer öksürüyorsanız, ateşiniz varsa ve nefes almakta zorlanıyorsanız, yine cerrahi maske takarak en yakın sağlık kuruluşuna başvurmanız gerek.
Şu ana kadar görülen vakalara göre hastalık özellikle yaşlılarda, kanser gibi bağışıklığı baskılayan hastalıkları olanlarda ve akciğer hastalıkları bulunanlarda daha ağır bir şekilde seyrediyor.
Corona virüsü nasıl bulaşır?
T.C. Sağlık Bakanlığı’nın araştırmalarına göre hastalığın başlangıcındaki ilk kaynak olarak Huanan Deniz Ürünleri Toptan Satış Pazarında yasadışı satılan vahşi hayvanlar düşünülmekle birlikte, insandan insana ve sağlık merkezlerinde bulaşma bildirilmiş. Hastalığın damlacık yoluyla bulaştığı düşünülmekte. Virus hasta bireylerden öksürme, hapşırma yoluyla ortaya saçılan damlacıklarla ve hastaların kontamine ettiği yüzeylerden (göz, ağız, burun mukozasına temasla) bulaşabilir. Asemptomatik kişiler solunum yolunda virus taşıyabilir, ancak esas bulaşma hasta bireylerden olmaktadır. Şu anda tedavisi olmayan coronadan koruma yolları için yapılması gerekenler şimdilik bulaşmayı da önlemekte atabileceğimiz ilk adımdır.
Corona virüsünden korunma yolları
Dünya Sağlık Örgütü coronadan koruma yolları için aşağıdaki önerilerde bulunuyor:
– Enfekte olmuş insanlarla yakın temastan kaçının.
– El hijyenine önem verin. Ellerinizi sık aralıklarla ve en az 20 saniye olacak şekilde sabun ve su ile yıkayın. Sabun ve su yoksa alkol bazlı el antiseptiği kullanın. Özellikle hasta insanlar ya da yakınları ile doğrudan temas ettikten sonra ellerinizi kesinlikle yıkayın.
– Vahşi hayvanlar ve çiftlik hayvanları ile korunmasız temastan kaçının.
– Enfekte olduğunuzda öksürürken ya da hapşırırken kağıt mendil ile ağzınızı ve burnunuzu kapatın. O an yanınızda kağıt mendil yoksa dirsek içinizi kullanın, ellerinizi yıkayın ve gözlerinize, burnunuza, ağzınıza dokunmaktan kaçının.
– Enfekte olmuş insanların dokunduğu yüzeyleri mutlaka dezenfekte edin.
– Et ve yumurta gibi hayvansal gıdaların iyice pişmiş olduğundan emin olun.
– Enfekte olmuşsanız kabalık ortamlara girmeyin. Kalabalık bir ortama girilmesi gerekiyorsa mutlaka ağız ve burnunuzu kapatacak şekilde tıbbi maskeler kullanın.
– Tokalaşma ve sarılmadan kaçının.
– Bağışıklık sistemini güçlendirmek için dengeli ve sağlıklı beslenin. Gıdaları tüketmeden önce iyice yıkayın.
– Sınıflar, iş yerleri gibi kalabalık ve kapalı yaşam alanlarını sık sık havalandırın.
Corona virüsünden korunmak için hangi maske kullanılmalı?
Coronadan koruma yolları için en önemli adımlarından biri solunumdan virüs alımını önlemek, yani maske takmaktır. Ama her maske bu konuda etkili olmayacaktır, özellikle de tek kullanımlık ince maskeler. Dolayısıyla corona virüsü için maske seçerken virüse karşı koruma sağlayan maske modellerine yönelmeniz gerekecektir. Amerikalı uzmanların açıklamalarına göre virüsten koruma konusunda etkili maske modeli N95 maska türü. N95 maddesi içeren üç katmanlı solunum izolasyonlu bu maskeler genelde sağlık çalışanlarının kullandığı maskelerdir. Ağzı ve burnu kapama özelliğine sahip bu maskeler içerisindeki çok katmanlı özel filtrelerin yapısı sayesinde dışarıdan gelen toza ve diğer etmenlere göre daha fazla koruma sağlıyor.
Corona virüsünden korunmada hijyenin önemi
Maske takmak virüsün bulaşmasının önlenmesinde tek başına etkili değildir. Bir o kadar önemli olan detay ellerin hijyenidir. Şu anda hemen her yerde başlamış olan ekstra hijyen aksiyonlarını siz de düzenli olarak almalısınız. Ellerinizi antibakteriyel bakım ürünleri ve kolonyalar ile düzenli olarak temizlemeli, ama en önemlisi sık sık ve uzun uzun ellerinizi sabunla yıkamalısınız. Unutmayın; minimum 30 saniye olacak şekilde ve dirseklerinize kadar yıkadığınız zaman corona virüsünden korunmak için elleri yıkamak konusunda doğru adımı atmış olacaksınız.
