Bayiler dergileri sergileyemiyor

Türkiye’de dergi satışlarının yarısından fazlası süpermarket ve kipta-müzik mağazalarında yapılıyor. Gazete-dergi bayilerinin sayısı ise kat kat daha fazla. Bayilerde dergi az satılıyor, çünkü dergileri gösteremiyorlar. Ülkemizdeki bayiler genellikle çok küçük bir alana sahip.

Gazete ve dergi tüketiminin disiplinleri çok farklı. Gazete satışında da şüphesiz manşetin ve promosyonun etkisi büyük; ancak gözü kapalı gazete almak da çok yaygın. Bayiye gidersiniz, istediğiniz gazetelerin adını söylersiniz ve alırsınız. Fakat dergide durum tamamen farklı.

Düzenli veya düzensiz alınan haftalık veya aylık dergilerde, kapak ve promosyon duyarlılığı okuyucu nezdinde çok daha yüksektir. Okuyucunun dergisi satın alması için biz dergiciler türlü çabalar sarf ediyoruz. Kapak tasarımını etkileyici kılacak görsel çalışmalar yapıyoruz. Ayrıca promosyonlarımızı da göze hoş gelecek biçimde dergi poşetinin ön yüzünde sergiliyoruz. Kullandığımız başlıklar hem konuları iyi ve etkileyici biçimde ifade etme güdüsünü içeriyor, hem de tüketicileri almaya yönlendirmeye çalışıyor.

Tüm bu çabalar ve organizasyonlar okuyucunun dergiyi ilk görüşte merak etmesi ve inceledikten sonra satın almaya yönlendirmek için. Gelin görün ki, ülkemizdeki satış kanallarının durumu içler acısı. Son yıllarda sayıları artan büyük marketler ile kitap ve müzik mağazaları sayesinde neyse ki dergilerimizi ferah stantlarda sergileyebiliyoruz. Çünkü sokaktaki bayide bırakın dergi kapağını göstermeyi, orada varlığınızı hissettirmeniz bile çok zor.

Bu sebepten, özel bayilik olarak adlandırılan market ve mağazalarda dergi satış performansı çok daha yüksek. Gazete bayilerinin sayısı yüksek olsa da, dergileri sergileyemedikleri için performansları bir hayli düşük. Üstelik kişisel gözlemlerime göre gazete bayileri dergileri satma konusunda pek çaba ve özen göstermiyorlar. Biz dergiciler, dergilerimizi bir gün daha erken çıkarmak için gece gündüz çalışırken, gazete bayisinin görevlisi, koli içinde gelen dergileri sırf üşengeçlikten çıkarıp satışa sunmuyor. diğer dergilerin gelmesini bekliyor. Bazı bayiler derginin kendilerinde varlığından bile habersiz! Derginin satış kaderini, bayi görevlisinin keyfine bırakmak elbette can sıkıcı. bu konuda ciddi çalışmalar yapmak gerekli. Belki de bayilerle yağılan komisyon sisteminde bir değişim gerekli.

Gazete bayilerinin yüzölçümü konusunda ciddi sorunları var. Bunu da görmek lazım. Dergileri sergileme olanakları çok kısıtlı. Bayi kültüründe bir değişimin de şart olduğunu söyleyebilirim. Avrupa ve ABD’deki sokak bayilerinin durumu çok farklı. Geniş kaldırımlara ve çok sayıda irili ufaklı meydana sahip olmanın bir avantajı olsa gerek… Bu ülkelerde gazete bayileri yan ürün satma konusunda da çok başarılılar. bayi-büfe karışımı bir konseptleri var. Yazıya eklediğim fotoğraflarda da görebileceğiniz gibi, dergiyi iyi sergilemek için bayilerin bir açık alana ihtiyaçları var.

Okuyucuyu ikna eden dergi kapağı ve promosyonları sergileyemedikleri için, bayilerin satışları istenen seviyede olamıyor. Üst geçitlerin altında, kaldırımda, yol kenarında vs kenara sıkışmış bayiler dergileri ne kadar gösterebilir ki? Okuyucunun dergiyi almaya karar vermesi için kapağını tam olarak görmesi ve incelemesi gerekiyor. Bizim bayilerde durum nasıl? Derginizin adını söylüyorsunuz, veriyor ve alıyorsunuz. Önceden inceleme şansınız kısıtlı veya yok.

Halbuki dergi incelemek büyük keyiftir. Kitabevi ve marketlerde dergi standı önünde vakit geçirmek benim için büyük eğlence. Almasam bile pek çok derginin kapağını incelerim. Yurt dışında gördüğüm sokak bayileri dergileri sergileme konusunda çok başarılı. Bizde dergi incelemek için mecburen markete veya kitabevine gitmelisiniz. Bayilerin sayısı kat kat fazla ama satış performansları çok düşük. Küçük gibi görünen bu sorunun giderilmesinin hem okuyucu, hem de yayıncılar için önemli bir gelişim sağlayacağına inanıyorum.

Birkaç temel çözüm önerim var:

• Gazete bayilerinin daha uygun konumlarda (geniş bir kaldırım veya meydanlık alan)  kurulması/taşınması için ilgili yerel yönetimlerle işbirliklerinin geliştirilmesi.
• Bayi çalışanlarının bilinçlendirilmesi ve dergi satışlarındaki komisyon sisteminin elden geçirilmesi.
• Bayilerin dergileri dışarıda, tüketicilerin rahatlıkla görebilecekleri şekilde sergileyebilmeleri için, dizayn konusunda bir yenilikçilik sağlanması.
• Dağıtım görevlilerinin dergileri koli olarak bayiye bırakmak yerine, teslim sürecinde kolilerden çıkararak ilgili raflara yerleştirmeleri ve ilk gelen dergilerin anında okuyucuya sunulabilmesi.