Dünya’ya yakın geçiş yapması beklenen Holiday asteroidi radarla görüntülendi. NASA’nın Kaliforniya’daki Goldstone Güneş Sistemi Radarı, dün Batı Virginia’daki Green Bank Teleskobu ile Porto Rico’daki Arecibo Gözlemevi’nin Holiday asteroidini kayda aldığı radar fotoğraflarını internet sitesinde yayınladı. 15-19 Aralık’a ait fotoğraflarda, 1,6 kilometre çapındaki patates görünümlü asteroidin dış hatları belirgin olarak seçilebiliyor.
“2003 SD220” adı verilen Holiday Asteroidi bugün Dünya’ya 2,9 milyon kilometre mesafeden yakın geçiş yapacak. Bu asteroidin son 400 yılda yaptığı en yakın geçiş olacak. Holiday asteroidinin bundan daha yakın geçişi 2070’te yapması bekleniyor.
Asteroid nedir?
Asteroit ya da küçük gezegen, yörüngeleri çoğunlukla Mars ile Jüpiter gezegenleri arasında kalan gökcisimleridir. Haziran 2014 itibarıyla Küçük Gezegen Merkezi (Minor Planet Center) tarafından iç ve dış Güneş Sistemi’nde 1 milyonun üzerinde cisim tanımlanmıştır. Uydusu olan asteroitler de mevcuttur (örneğin, İda).
Asteroitlerin keşfi, gezegenlerin matematiksel bir diziye göre sıralandığını öngören (fakat Neptün’ün keşfiyle geçerliliğini yitiren) Titius-Bode yasası sayesinde başlamıştır. Bu formül J. D. Titius tarafından 1766 yılında, J. E. Bode tarafından ise 1778 yılında belirtilmiştir. Formüle göre, Mars ile Jüpiter arasında keşfedilmemiş bir gezegen olmalıdır. 1801’de, formülün öngördüğü uzaklıkta Giuseppe Piazzi tarafından Ceres keşfedilir, ve başlangıçta yeni bir gezegen olarak kabul edilir.
Fakat zamanla benzer yörüngelerde başka gökcisimleri de keşfedilir. 1802’de İngiliz bilim adamı Sir William Herschel tarafından 1 Ceres ve 2 Pallas’ı tanımlamak için ortaya atılan kavram, sonradan Mars ve Jüpiter yörüngeleri arasında keşfedilen çok sayıda küçük gökcismini içine almış, ardından Mars’ta daha içte ve hatta Jüpiter yörüngesinden daha dışta yer alan cisimleri de kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Asteroit kelimesi Yunanca asteroeidēs (yıldız gibi, yıldız şekilli) kelimesinden gelir.
20. yüzyıl ortalarından itibaren Güneş Sistemi’nin dış sınırlarında henüz saptanamamış çok sayıda gökcisminin bulunabileceği öne sürülmüş ve olası yörünge özelliklerine göre bu cisimleri içine alacak kuramsal Kuiper kuşağı ve Oort bulutu terimleri tanımlanmıştır.
1992 yılında Kuiper kuşağı tanımına uyan ilk cisim (1992 QB1) keşfedilmiş, 2012’ye kadar keşfedilen Kuiper kuşağı cisimleri sayısı 1000’i aşmıştır. Pratik nedenlerle Kuiper ve Oort bulutu cisimlerinin Neptün ötesi cisimler tanımı altında toplanmaktadır. Böylece Güneş çevresinde dönen cisimler genel olarak “gezegenler”, “cüce gezegenler”, “kuyrukluyıldızlar”, “asteroitler” ve “Neptün ötesi cisimler” olarak gruplandırılmaktadır.
İngilizce gökbilim terminolojisinde yakın tarihlerde yaşanan yeni bir gelişme, uzun süredir yaygın kullanımdan kalkmış olan minor planets kavramının yine pratik nedenlerle yeniden canlandırılmaya çalışılmasıdır. Güneş sistemi üyelerinin daha tutarlı bir sınıflamasını yapmak amacıyla atılan bu adım, gezegenler ve meteorlar dışında kalan tüm cisimleri tek bir çatı altında toplamaya dayanmaktadır.
Fakat asteroitler ve Neptün ötesi cisimleri kapsayacak şekilde genişletilen bu kavram, Türkçeleştirme açısından sorun yaratmaktadır. Küçük gezegenler şeklinde Türkçeye çevrilebilecek olan minor planets tanımı, “asteroit” sözcüğünün eş anlamlısı olan “küçük gezegen” kavramı ile çakışmaktadır.
